اداره کل دامپزشکی استان کردستان

پرخوری با مواد کربوهیدراته ( اسیدوزیس لاکتیک شکمبه)

تهیه و تنظیم: دکتر عبدالرحمن رستمی، سرپرست شبکه دامپزشکی مریوان

شرح بیماری:
لاکتیک اسیدوز شکمبه یک بیماری متابولیکی است که به دنبال پرخوری با مواد کربوهیدراته با قابلیت تخمیر بالا به وجود می‌آید. این وضعیت هنگامی رخ می‌دهد که دام‌ها غذای حاوی کنسانتره زیاد مصرف می‌کنند. به طور کلی غذاهایی که سبب اسیدوز می‌شوند عبارتند از: دانه‌های غلات که اغلب در جیره‌های پرتولید استفاده می‌شوند، جیره‌های متراکم و کنسانتره‌ای، میوه‌ها و گیاهان ریشه‌ای مثل سیب زمینی، چغندرقند، چغندر خوراکی که در دسترس باشد.
برخی سیلوها حاوی مواد کربوهیدرات و اسید لاکتیک اند، بنابراین وقتی خورده شوند تخمیر شده و تولید اسید بیشتری می‌کنند.

عوامل مؤثر بر وقوع بیماری عبارتند از: 
1. وقوع تغییرات آب و هوایی و جوی
2. خرابی و نقص فنی ماشین و وسایل برای آسیاب کردن مواد دانه‌ای
3. دستیابی یکباره به کنسانتره توسط دام‌ها
4.- استفاده طولانی مدت از جیره با کنسانتره بالا

مکانسیم ایجاد بیماری:
قندهای محلول تکثیر باکتری‌هایی را که اسید لاکتیک ایجاد می‌کنند را ترغیب کرده و درنهایت باعث کاهش ph محیط شکمبه می‌شوند و میکروب‌های نافع شکمبه را از بین برده و اختلال پیش معده‌ها و اختلال‌های متابولیسمی در دام را به وجود می‌آورند.

نشانه‌های بالینی:
بی اشتهایی، علایم عصبی از افسردگی تا کما، فشار دادن سر به دیوار، سفت و سخت شدن عضلات، دل درد، عدم تعادل، دندان قروچه، دهیدراتاسیون، توکسمی، ریزش موکوسی - چرکی از بینی و در مراحل پایانی شکل حاد حیوان زمین گیر شده و سر را به طرف پشت و پهلوها تکیه می‌دهد.

درمان:
در مواردی که هنوز نشانه‌های بیماری ظاهر نشده و فقط اتساع و حجیم شدن شکمبه جلب توجه می‌کند پاسخ به درمان بهتر است و توصیه می‌گردد سریعا دامپزشک جهت درمان فراخوانده شود.

پیشگیری:
بهترین عملکرد در رابطه با این بیماری پیشگیری می‌باشد، به طور کلی باید دسترسی دام‌ها به جیره‌های کنسانتره‌ای و متراکم، میوه‌ها و... محدود گردد، جیره دام بالانس شده و در رابطه با دام‌های پرواری حتما جهت عادت دهی دام‌ها با جیره غذایی جدید از دامپزشک یا متخصص تغذیه مشاوره دریافت گردد.