اهمیت شیردوشی بهداشتی و دستی دام
مراحل و نکات بهداشتی در شیردوشی دام توسط دست (ویژه دامداران)
تهیه و تنظیم: دکتر عبدالرحمن رستمی، رئیس شبکه دامپزشکی شهرستان مریوان
اهمیت شیردوشی بهداشتی و دستی دام
اهمیت شیردوشی بهداشتی و دستی دام شیردوشی، به ویژه شیردوشی دستی، یکی از مهم‌ترین مراحل در تولید شیر است. هرگونه کوتاهی در رعایت بهداشت در این مرحله می‌تواند به کاهش کیفیت شیر، بروز بیماری در دام و در نهایت، ضرر اقتصادی برای دامدار منجر شود.
چرا شیردوشی بهداشتی مهم است؟
کاهش بار میکروبی شیر: با رعایت بهداشت، تعداد میکروارگانیسم‌های موجود در شیر کاهش می‌یابد و در نتیجه، شیر با کیفیت‌تر و ماندگاری بیشتری تولید می‌شود.
پیشگیری از بیماری‌های پستانی: بسیاری از بیماری‌های پستانی در اثر عدم رعایت بهداشت شیردوشی ایجاد می‌شوند. این بیماری‌ها علاوه بر کاهش تولید شیر، هزینه‌های درمان را نیز افزایش می‌دهند.
بهبود سلامت عمومی گاو: شیردوشی آرام و بدون استرس، به سلامت عمومی گاو کمک کرده و تولید شیر را افزایش می‌دهد.
مراحل شیردوشی بهداشتی و دستی
آماده‌سازی دامدار؛
نظافت فردی: قبل از هر بار شیردوشی، دست‌ها را با آب و صابون بشویید و ناخن‌هایتان را کوتاه کنید. لباس تمیز بپوشید.
بررسی وضعیت پستان‌ها: قبل از شروع شیردوشی، پستان‌ها را از نظر وجود هرگونه زخم، التهاب یا تغییرات غیرعادی بررسی کنید.
آماده‌سازی محیط؛
تمیز کردن محل شیردوشی: محل شیردوشی باید تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
ضدعفونی کردن وسایل: تمام وسایل شیردوشی، از جمله سطل‌ها، حوله‌ها و فنجان‌های شیردوشی، باید قبل و بعد از هر بار استفاده به خوبی شسته و ضدعفونی شوند.
شیردوشی: پیش از هر بار شیردوشی، پستان هر دام به منظور اطمینان از سلامت و عدم وجود آلودگی، به دقت معاینه گردد. در صورت مشاهده هرگونه تغییر ظاهری در پستان یا شیر (مانند تغییر رنگ، قوام یا بوی غیر طبیعی)، از مخلوط کردن شیر آن دام با سایر شیرها خودداری گردد
شروع آرام: شیردوشی را به آرامی و با ایجاد محیطی آرام برای گاو شروع کنید.
تخلیه کامل کارتیه‌ها: هر کارتیه را به طور کامل تخلیه کنید.
دور ریختن شیر اول: شیر اولین پاشش هر کارتیه را دور بریزید تا بار میکروبی آن کاهش یابد.
بررسی کیفیت شیر: در حین شیردوشی، به رنگ، بو و قوام شیر توجه کنید. هرگونه تغییر غیرعادی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد.
پس از شیردوشی؛
ضدعفونی پستان‌ها: پس از اتمام شیردوشی، پستان‌ها را با محلول ضدعفونی کننده مناسب آغشته کنید.
تغذیه گاو: پس از شیردوشی، به گاو علوفه دهید تا مشغول خوردن شود و از دراز کشیدن سریع جلوگیری کنید.
نکات مهم؛
استرس: از ایجاد هرگونه استرس برای گاو در طول شیردوشی خودداری کنید.
سرعت: شیردوشی را با سرعت مناسب انجام دهید. شیردوشی بسیار سریع یا بسیار کند می‌تواند به پستان‌ها آسیب برساند.
تجهیزات مناسب: از تجهیزات شیردوشی مناسب و با کیفیت استفاده کنید.
آموزش: اگر تجربه کافی در شیردوشی ندارید، از افراد با تجربه کمک بگیرید.
چرا اولین شیر هر کارتیه باید دور ریخته شود؟
اولین شیر هر کارتیه به دلیل تماس با مجاری شیری و احتمال وجود باکتری‌ها، دارای بار میکروبی بالاتری است. دور ریختن این شیر به کاهش بار میکروبی شیر نهایی کمک می‌کند.
چرا بعد از شیردوشی باید به گاو علوفه داد؟
بعد از شیردوشی، دریچه کارتیه‌ها برای مدتی باز می‌ماند. اگر گاو بلافاصله پس از شیردوشی دراز بکشد، احتمال ورود آلودگی به پستان‌ها افزایش می‌یابد. بنابراین، دادن علوفه به گاو باعث می‌شود که او مشغول خوردن شود و از دراز کشیدن سریع جلوگیری کند.
با رعایت این نکات، می‌توانید شیردوشی بهداشتی و مؤثری داشته باشید و از سلامت گاوها و کیفیت شیر تولیدی اطمینان حاصل کنید.
